استدلال حضرت ابراهیم (علیه السلام) در مقابل مغلطه نمرود

زمانی که حضرت ابراهیم (علیه السلام) خطاب به نمرود گفت : پروردگار من کسی است که زنده می کند و می میراند ،نمرود مغلطه کرد و خواست استدلال حضرت ابراهیم (علیه السلام) را دیگران خوب درک نکنند و متوجه نشوند، دو مجرم را حاضر کرد، یکی را کشت و دیگری را آزاد کرد، سپس گفت: «من زنده می کنم و می میرانم».


حجت الاسلام والمسلمین محمد علی نوروزی ، امام جمعه شهرستان اسلامشهر در جلسه تفسیر قرآن کریم که پیش از ظهر روز چهارشنبه چهارم آبان ماه در دارالقرآن شهرداری اسلامشهر برگزار شد آیات 257 تا 259 سوره مبارک بقره را تفسیر کرد.


مهمترین مطالب مطرح شده در این جلسه به شرح زیر است:


آیه 257 :اللَّهُ وَلِیُّ الَّذینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ وَ الَّذینَ کَفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُماتِ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ


« ولی» در این آیه و آیات مشابه به معنی سرپرست و صاحب اختیار است، در مقابل برخی از علمای اهل سنت کلمه « ولی»  را به معنای دوست در نظر می گیرند .مومنین رهبر و صاحب اختیارشان خداوند است . این خداوند خارج می کند مومنین را از تاریکی ها. « نور» در قرآن یعنی ایمان و ظلمات یعنی گمراهی . هر جا در قرآن کریم کلمه « نور»  به کار رفته مفرد است  و هر جا تاریکی به کار رفته جمع است ؛به این دلیل که راه راست و راه هدایت یکی بیشتر نیست. جهل، بی ایمانی، نفاق، شرک تاریکی است و راه کج زیاد است .


الَّذینَ کَفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ


کسانی که کافر شدند نیز سرپرست دارند  و آن طاغوت است ،  طاغوت یعنی سرکشی و سرپیچی از فرمان خدا، هر چیزی غیر از خدا که انسان او را دوست داشته باشد و برای خود ولی و سرپرست بگیرد طاغوت است.


یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُماتِ


طاغوت ها کارشان این است که مردم را از نور  و خداوند خارج کرده، به سوی تاریکی می برند .این طاغوت ها به معصیت و نماز نخواندن دعوت می کنند.کشورهایی چون آمریکا، عربستان ، قطر، کویت و هر کسی که به داعش در کشتن محبان اهل بیت  (علیهم السلام)  کمک  می کند طاغوت است.


سوال: مگر کافران نور دارند که طاغوت ها آنان را از نور خارج کنند؟ پاسخ: هر انسانی ابتدای کار و در زمان کودکی در وجودش نور خداپرستی  و خداجویی وجود دارد،ولی ضعیف است اگر این نور بوسیله پدر و مادر، معلم و  تربیت صحیح تقویت شود تبدیل به ایمان می شود ولی اگر در اختیار طاغوت باشد همان حس خداجویی نیز از او گرفته می شود.


آیه 258: أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذی حَاجَّ إِبْراهیمَ فی‏ رَبِّهِ أَنْ آتاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّیَ الَّذی یُحْیی‏ وَ یُمیتُ قالَ أَنَا أُحْیی‏ وَ أُمیتُ قالَ إِبْراهیمُ فَإِنَّ اللَّهَ یَأْتی‏ بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِها مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذی کَفَرَ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ


أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذی حَاجَّ إِبْراهیمَ فی‏ رَبِّهِ أَنْ آتاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ


ندیدی کسی که مجادله می کرد با ابراهیم (علیه السلام)  در مورد پروردگارش . «أَلَمْ تَرَ» در اینجا دیدن با چشم قلب است و به وسعت علم پیامبر اکرم (صلوات ا... علیه) اشاره دارد.


أَنْ آتاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ


چرا با حضرت ابراهیم (علیه السلام)  مجادله می کرد؟ چون خداوند به او سلطنت داده بود و این سلطنت او را مغرور کرده بود. سلطنت  و پادشاهی انسانی را که با خدا و رسول او ارتباط نداشته باشد، گمراه می کند.


إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّیَ الَّذی یُحْیی‏ وَ یُمیتُ


حضرت ابراهیم (علیه السلام) گفت: پروردگارم کسی است که زنده می کند و می میراند (پروردگار حضرت ابراهیم (علیه السلام) کسی است که قانون حیات و ممات دست اوست ).


از این آیه و مواجهه حضرت ابراهیم  (علیه السلام) با نمرود می توان این نتیجه را گرفت که اسلام دین منطق و استدلال است.


قالَ أَنَا أُحْیی‏ وَ أُمیتُ


نمرود گفت: من زنده می کنم و می میرانم


نمرود که در حضور وزرا و امرا  سخن می گفت مغلطه کرد و خواست استدلال حضرت ابراهیم (علیه السلام) را دیگران خوب درک نکنند و متوجه نشوند، او گفت :«من زنده می کنم و می میرانم» دو مجرم سیاسی را حاضر کردند و دستور داد یکی را کشتند و دیگری را آزاد کردند.


قالَ إِبْراهیمُ فَإِنَّ اللَّهَ یَأْتی‏ بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِها مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذی کَفَرَ


حضرت ابراهیم (علیه السلام)  استدلال را تغییر داد و رو به نمرود فرمود:خدای من خورشید را همیشه از سمت مشرق بیرون  می آورد اگر می توانی آن را از مغرب بیرون بیاور . کسی که کافر شده بود مات و مبهوت شد.


وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ


خداوند هیچ گاه قوم ظالم را هدایت نمی کند که در راس ستمگران نمرود بود.


آیه 259: أَوْ کَالَّذی مَرَّ عَلی‏ قَرْیَهٍ وَ هِیَ خاوِیَهٌ عَلی‏ عُرُوشِها قالَ أَنَّی یُحْیی‏ هذِهِ اللَّهُ بَعْدَ مَوْتِها فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَهَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قالَ کَمْ لَبِثْتَ قالَ لَبِثْتُ یَوْماً أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ قالَ بَلْ لَبِثْتَ مِائَهَ عامٍ فَانْظُرْ إِلی‏ طَعامِکَ وَ شَرابِکَ لَمْ یَتَسَنَّهْ وَ انْظُرْ إِلی‏ حِمارِکَ وَ لِنَجْعَلَکَ آیَهً لِلنَّاسِ وَ انْظُرْ إِلَی الْعِظامِ کَیْفَ نُنْشِزُها ثُمَّ نَکْسُوها لَحْماً فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ قالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلی‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ


« عُزَیْر » نبی در گذر از شهر یا روستایی ویران شده بود که مردمان آن مرده بودند ،«عروش» جمع عرش است که یک معنای آن سقف است « عُزَیْر » گفت: چگونه خدا اینها را پس از مرگ ، زنده می کند؟! خداوند در پاسخ به این پیامبر پاسخ عملی داد و این پیامبر را  100 سال میراند، سپس زنده کرد و به او گفت: «چقدر خوابیدی (مکث کردی)؟» گفت: «یک روز یا نصف روز یا دو سوم روز.»


 خطالب رسید که تو 100 سال است که مرده ای.  خداوند فرمود: نگاه کن به غذا و نوشیدنی خود که تغییر پیدا نکرده است (آب بد بود نشده  و نان نخشکیده است) ولی به الاغ خود نگاه کن؛  نگاه کرد و دید یک مشت استخوان پوسیده است.


وَ انْظُرْ إِلَی الْعِظامِ کَیْفَ نُنْشِزُها ثُمَّ نَکْسُوها لَحْماً


نگاه کن به استخوان های الاقت که چگونه اینها را به هم پیوند می دهیم و گوشت را به آن می پوشانیم.


فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ قالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلی‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ


زمانی که برای « عُزَیْر » پیامبر روشن شد  و با چشم خود زنده شدن مردگان را دید گفت: خداوند بر هر چیزی توانا است.


 از همین آیه استفاده می شود خدایی که قدرت زنده کردن مرده را دارد   و 100 سال آب و غذا را نگه دارد این قدرت را دارد که بعد از گذشت سالها  امام زمان (عج) را نیز زنده نگه دارد .